Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürü Yusuf Büyük, 8 Eylül Uluslararası Okuma Yazma Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, Bakanlığın Türkiye'de okuryazar oranını artırmak için yürüttüğü faaliyetleri anlattı.
Dünya genelinde 800 milyonun üzerinde kişinin okuma yazma bilmediğine işaret eden Büyük, "Bu kişiler iş başvurusu için gerekli bir formu dolduramadıkları, otobüs hareket saatlerini öğrenemedikleri ya da çocuklarına masal bile okuyamadıkları için günlük hayatlarında zorluk yaşıyorlar. Okuryazarlık, insanların sağlıklarını korumak için gerekli olan bilgiye erişmesine imkan veriyor, gelir artırıcı fırsatları genişletiyor, iklim değişikliğinin yol açtığı değişikliklere uyumu kolaylaştırıyor ve bilinçli tercih yapılması için kapıları açıyor." değerlendirmesinde bulundu. Büyük, dünya genelinde kadın okuryazar sayısının erkeklere oranla daha az olmasına dikkati çekerek, "Kadınlar, okuma yazma bilmeyenlerin üçte ikisini oluşturuyor. Son yarım asırda dünya genelinde ciddi ilerleme kaydedilse de her 5 ülkeden birinde kadın okuryazar sayısı hala erkek okuryazar sayısının altında." dedi.
Türkiye'deki okuryazarlık oranları
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 85'inin okuryazar olduğunun tahmin edildiğini aktaran Büyük, "Ülkemizde ise 2019 yılı TÜİK verilerine göre Türkiye geneli okuma yazma bilme durumu (15 yaş ve üstü) yüzde 95,91" bilgisini verdi. Büyük, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde 5 Şubat 2018'de resmi olarak başlatılan ve tüm vatandaşlar okuryazar olana kadar sürdürülmesine karar verilen Okuryazarlık Seferberliği'nin sürdüğünü bildirdi. "Okuryazarlık Seferberliği" ile Türkiye'de okuryazarlık oranlarının artırılması konusunda önemli başarılar kaydedildiğini vurgulayan Büyük, böylece halk eğitim merkezlerinde rutin yürütülen yetişkin okuma yazma çalışmalarının bu sayede hız kazandığını anlattı.
Bu kapsamda, halk eğitim merkezlerinde, okullarda, mahalle ve köy muhtarlıklarında, ceza ve infaz kurumlarında ve hasta vatandaşlar için zaman zaman evlerde ve hastanelerde kursların açıldığını belirten Büyük, şunları kaydetti: "Seferberliğin başladığı günden bugüne kadar hiç okuma yazma bilmeyen ve ilkokula denk belge almak isteyen 1 milyon 51 bin 636 kişiye ulaşıldı. 1,5 milyonu aşkın ders materyali bastırılarak kursiyerlere ulaştırıldı.
Okuma yazmayı hiç bilmeyen 855 bin 353 vatandaşımız ilk kez okuma yazma öğrendi. Seferberlik süresince toplam 113 bin 828 kurs açıldı. Kurslarda 50 bin öğretmen görev aldı. Kurslara katılanların yaş gruplarına göre dağılımları, 15-22 yaş arası yüzde 5,38; 23-44 yaş arası yüzde 44,94; 45-64 yaş arası yüzde 35,89; 65 yaş ve üstü vatandaşların oranı yüzde 13,01 şeklinde oldu. Okuryazarlık Seferberliği'ne en çok katılım gösteren iller ise sırasıyla, İstanbul, Diyarbakır, Gaziantep, Kocaeli, Şanlıurfa, Ankara oldu."
Okuma yazma bilmeyen nüfusun yaklaşık yüzde 30'una ulaşıldığını aktaran Büyük, kurslara katılanların yüzde 85'ini kadınların, yüzde 15'ini erkeklerin oluşturduğunu anlattı. Büyük, "Bu da gösteriyor ki ülkemizdeki okuma yazma bilmeyen kadınlara ulaşma noktasında başarı oranımız gün geçtikçe artmaktadır. Kursiyerlerin yaklaşık yüzde 45'sini 23-44 yaş arası bireyler oluşturmaktadır. Açık öğretim ortaokuluna kayıt yaptıranların yüzde 15'e yakınını, okuma yazma kurslarından ilkokula denk belge alan kişiler oluşturdu." değerlendirmesinde bulundu.
Mobil uygulamalarla kursiyerlere destek
Okuryazarlık Seferberliği çalışmalarına destek amacıyla Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünce, Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinden OKU-YAZ adlı mobil uygulama hizmete sunuldu. Ders videoları EBA'da yayınlanmaya başladı. Bu kapsamda eğitim materyallerinin basımı ve dağıtımı yapıldı. Bir süredir Türkiye'de bulunan ve Türkçeyi belli bir düzeyde öğrenen geçici koruma altındaki Suriyeli ve yabancı uyruklu bireylerin de okuryazarlık kurslardan yararlanmalarına imkan sağlandı.
Yetişkinlere özel ders kitabı basıldı
Öte yandan bu seferberlikte ileri yaşta okuma yazma bilmeyenlerin daha kolay okuma yazma öğrenebilmeleri için Talim Terbiye Kurulu Başkanlığınca ilk kez yetişkinler için "Yoğunlaştırılmış Temel Düzey Okuma Yazma Öğretimi" programı hazırlandı ve buna uygun ders kitapları basıldı.
Tarihi rekor kırıldı
Türkiye'de okuma yazma konusunda yürütülen kampanyalar özellikle 2002'den sonra hız kazandı. Bu çerçevede Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sosyal Gelişmeyi ve İstihdamı Destekleme Projesi kapsamında 2000-2001 yıllarında 151 bin 213 kişiye ulaşılan bir çalışma yürütülürken Ulusal Eğitime Destek Kampanyası'nın yapıldığı 2001-2007 yıllarında 1 milyon 458 bin 666 vatandaşa destek verildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde 2008-2012 yıllarında gerçekleştirilen "Ana Kız Okuldayız" Kampanyası sayesinde ise eğitim imkanlarından yararlanamadığı için zorunlu öğretim çağını geçiren 2 milyon 139 bin 981 kadın sertifikalandırıldı. Birinci yılında yaklaşık 800 bin kişiye ulaşılan Okuryazarlık Seferberliği ise Cumhuriyet tarihinde bu kadar kısa sürede elde edilen en yüksek vatandaş katılımı olarak tarihe geçti. Seferberlik, okuma yazma öğrenmek isteyen tüm vatandaşlara ulaşıncaya kadar devam edecek
